ورزشگاه محلی برای برگزاری رویدادهای ورزشی ،همایش‌‌ها یا دیگر برنامه‌ها است. ورزشگاهها، یک مرکز ورزشی چندمنظوره هستند که معمولاً دارای یک زمین بازی در کانون و جایگاه تماشاگران در پیرامون است. برای آنکه بتوان گفت یک ورزشگاه مناسب و اصولی ساخته شده است باید دید که می‌تواند در عین زیبایی، پایداری و ایمنی، نیاز بازیکنان و تماشاچیان را برطرف کند یا خیر.
پتانسیل برای حضور تعداد بالایی از تماشاچی، در دسترس‌بودن طیف وسیعی از امکانات برای بازدیدکنندگان، امکانات رفاهی برای تماشاچیان و… از جمله نکاتی است که باید در یک ورزشگاه رعایت شود؛ ساخت یک ورزشگاه مستلزم یک فرایند فکری است که متغیرهایی فراتر از موضوع ورزشی را در برمی‌گیرد.
در این بخش می‌توانید با اصول کلی مربوط به ساخت یک ورزشگاه از دیدگاه کلی و معماری آشنا شوید.
بخشهای یک ورزشگاه
در وهله اول، ایجاد رابطه بین بخشهای اصلی یک ورزشگاه مهم است. اینها عبارت‌اند از ورودی، فروش بلیط و دروازههای ورود اصلی، راهروهای ورود به سالن اصلی بخش تماشاگران، راهروهای ورود به بخش اداری و بخش رخت کن، سالن اصلی، بخش اداری، بخش نگهبانی، بخش استراحت مستخدمین، اتاق مربوط به رئیس، سرویس بهداشتی تماشاگران، سرویس بهداشتی کارمندان، سرویس بهداشتی بازیکنان، اتاق درمانی و کمکهای اولیه (اتاق پزشک)، رختکن تیم میهمان، رختکن تیم میزبان، دوشهای مربوط به هر یک از تیمها ، اتاق انباری وسایل، سالن بدن سازی و ریکاوری، تاسیسات گرمایش و سرمایش، تاسیسات الکتریکی و روشنایی، اتاق داوران، اتاق آموزشی ویدئوپروجکتور، گالری و پارکینگ گالری‌ها، پله‌ها، سقف‌ها (چه مات یا شفاف)، مسیرهای اصلی و فرعی، سالن‌های ورزشی، اتاق‌های رختکن، خدمات مطبوعاتی، اتاق‌های کنفرانس یکپارچه و غیره.
تقارن و تفاوت
ورزشگاه عموماً به‌صورت متقارن طراحی می‌شود. با این اوصاف، معمار می‌تواند با واردکردن شکستگی‌ها یا عدم تعادل‌های ظریف مانند ستون‌های تکیه‌گاه، راه‌های پیاده‌روی یا حتی انتخاب صندلی، انتخاب رنگ صندلی تعادل را ایجاد کند. تقارن آگاهانه به طور گسترده توسط خلاق‌ترین معماران مورد بحث قرار می‌گیرد. از طرفی، سبک کلی و ظاهر مطلوب استادیوم باید در نظر گرفته شود. درک هر یک از جنبه‌های مهم مشخص شده در دستورالعمل‌‌ها و تصمیم‌گیری در مورد نحوه قراردادن آنها در کنار هم برای تعیین سبک کلی استادیوم بسیار مهم است.
جدای از چهارچوب و بخش‌هایی از استادیوم که ثابت می‌مانند، مرکز ورزشگاه باید در نظر گرفته شود، زیرا یک نقطه کانونی برای اجراکنندگان، ورزشکاران و عموم مردم خواهد بود. برای اینکه این فضا چشمگیر، خلاقانه و بسیار زنده باشد به جزئیات زیادی نیاز است.
یک معمار باید به رابطه ورزشگاه با محیط طبیعی و شهری آن توجه کند. ممکن است جنبه‌ها یا مفاهیمی از شهر وجود داشته باشد که ساخت ورزشگاه باید آنها را تنظیم کند تا هماهنگی خاصی ایجاد شود.
انواع استادیوم‌های ورزشی
استادیوم‌های ورزشی را می‌توان به 2 گروه تقسیم کرد:
- استادیوم‌های روباز
- استادیوم‌های سرپوشیده
استادیوم‌های ورزشی سرپوشیده بیشترین تقاضا را دارند زیرا مزایای زیادی نسبت به استادیوم‌های روباز دارند و شامل مواردی چون در امان بودن زمین بازی از شرایط اقلیمی و آب‌وهوایی، امکان استفاده از پیشرفته‌ترین و مدرن‌ترین وسایل فنی هستند.
شرکت‌های سازنده ورزشگاه اگر می‌خواهند استادیوم را با استانداردهای بالا بسازند باید استانداردهای مشخصی را رعایت کنند. درنظرگرفتن تفاوت‌های ظریف در طراحی و ساخت یکپارچه استادیوم‌های ورزشی در هر سطح و هدف مهم است.
انتخاب محل ساخت‌وساز
استادیوم باید به‌خوبی با چشم‌انداز هماهنگ شود و ارتباط مناسبی با مسیرهای حمل‌ونقل شهری مانند ایستگاه‌های اتوبوس و پارکینگ ماشین‌ها داشته باشد. از طرفی نباید در نزدیکی مکانهایی چون بیمارستان که نیازمند رعایت سکوت محیطی هستند، احداث شوند.
ساختمان‌های ورزشی و امکانات ورزشی در فضای باز برای ورزش‌های مختلف در صورت امکان باید با مجموعه ترکیب شوند. برای چندمنظوره بودن ورزشگاه امکانات ورزشی متنوعی مورد محبوبیت هستند، از این رو کاربران می‌توانند از بین طیف وسیع فعالیت‌ها و امکانات متنوع، آزادانه انتخاب کنند.
از دیگر مسائلی که باید مورد توجه قرار بگیرد ترکیب مسیرهای دسترسی پیاده و سواره، پارکینگهای روباز و سرپوشیده اطراف و میزان ظرفیت آنان می‌باشد.
مراحل ساخت ورزشگاه
برای شروع، نیازها و خواسته‌های ویژه کارفرما در نظر گرفته می‌شود. در این مرحله نیاز به محاسبه وجوه و تعیین هزینه کار طراحی و ساخت داریم. مرحله بعدی مکانیابی است که باید به شیوه ای اصولی، با در نظر گرفتن کلیه شرایط موجود صورت پذیرد. پس از این مرحله به بررسی شرایط موجود، نوشتن برنامه فیزیکی و نیازهای اصلی طرح پرداخته می‌شود. در ادامه اتودهای اولیه مورد نظر جهت ایجاد طرحی مناسب برای ورزشگاه، لازم می‌باشد.
طرح اجرای پروژه ورزشگاه
در این مرحله می‌توان نوع کارکرد ورزشگاه و انواع مجوزهای رسمی را برای اخذ تأییدیه برای ساخت‌وساز مورد تجزیه و تحلیل قرارداد.
ساخت اشیا، آماده‌سازی، نصب
استادیوم باید طبق برنامهای از قبل تعیین شده ساخته شود. این برنامه نشان‌دهنده مقدار مصالح ساختمانی لازم، محدوده کار، تعداد متخصصان موردنیاز برای ساخت تأسیسات و … است. چهار مرحله مهم ساخت به شرح زیر می‌باشد.
آماده‌سازی و چیدمان پایه شامل بتن‌ریزی، آسفالت یا سایر کارهای خاکی، آماده‌سازی سیستم زهکشی.
ساخت سازه اصلی استادیوم، دیوارها و سقف اصلی که معمولا متشکل از خرپاهایی عظیم است.
نصب کف‌پوش ورزشی شامل آستر پایه با چمن مصنوعی یا طبیعی، مخلوط لاستیک و چسب پلیمری، پرایمر مخصوص و غیره.
در نهایت عملیات رنگ‌آمیزی و تکمیل قسمت‌‌های مختلف استادیوم و ساخت سکوها با درنظرگرفتن شیب سکوهای ورزشگاه انجام می‌شود.
راه‌اندازی
مرحله نهایی در ساخت استادیوم راه‌اندازی آن است. سرمایه‌گذار مجوز راه‌اندازی را از کمیته ورزش دریافت می‌کند. قبل از تحویل نهایی تأسیسات و افتتاح رسمی ورزشگاه، برگزاری چند بازی دوستانه در آن توصیه می‌شود که کاستی‌ها و رفع مشکلات احتمالی را مشخص کند.
