شهرک مسکونی چیست؟

شهرک مسکونی به منطقه‌ای با محدوده و مرز مشخص متشکل از برج‎ها، ساختمان‎های بلندمرتبه و یا ویلاها گفته می‎شود که شامل بخش‎های خدماتی همانند فروشگاه، پارک، محوطه سبز و … برای رفاه حال ساکنین است.در اینجا قصد داریم تا اصول ضوابط و بخش‌های مختلف یک شهرک مسکونی را برای شما شرح دهیم. ابتدا با تعریف شهرک شروع میکنیم:

تعریف شهرک از نظر قانون و آیین‌نامه استفاده از اراضی، احداث بنا و تأسیسات

شهرک شامل منطقه‌ای یا محلی واقع در خارج از حریم شهر است که مناسب برای احداث واحدهای مسکونی قابل تملک شخصی به همراه کلیه بناها و تأسیسات موردنیاز عمومی و اجتماعی سکنه به‌صورت مجتمع  اما کوچک‌تر از شهر است.

یک شهرک باید قادر باشد که نیازهای عمومی و اجتماعی و رفاهی شاغلین بخش‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی یک منطقه را تأمین کند. علاوه‌ بر آن باید  شامل بخش‌هایی به منظور استفاده گردشگری، تفریحی، زیارتی، تجارتی، تحقیقات و فنّاوری و سایر شهرک‌های تخصصی (به‌ استثنای شهرک‌های صنعتی که تابع ضوابط خاص خود است) ایجاد کند.

اصول و ضوابط طراحی شهرک مسکونی

همان‌طور که در بالا اشاره کردیم، شهرک سازی بخش‌های مختلفی دارد که مفصل برای شما شرح خواهیم داد. ابتدا با مسکن و انواع آن در یک شهرک مسکونی شروع می‌کنیم. شهرک مسکونی محدودیتی در نوع ساختمان ندارد مگر اینکه اصول معماری آن بر یک سبک خاص بنا شده باشد.

امکانات رفاهی شهرک مسکونی

شامل هرگونه خدمات اجتماعی در قالب اماکن تجاری ، سرگرمی، بخش سلامت و… است که باید برای آن در یک شهرک مسکونی بخش مشخصی لحاظ شده باشد.

فضای سبز:

فضای سبز به زبان ساده به معنای فضاهای کاشته شده با چمن‌کاری در پارک‌های عمومی و مناظر و مناطق خصوصی است.

فضاهای سبز علاوه بر زیبایی به بهبود میکرو اقلیم (تبخیر، خنک‌کننده، تصفیه هوا) کمک می‌کند. ایجاد فضاهای سبز همچنین با فشردگی خاک مقابله می‌کند و به آب‌های سطحی اجازه نفوذ می‌دهد. همچنین به تنوع زیستی کمک می‌کنند. برای حفظ کارایی و عملکرد فضای سبز مستلزم نگهداری منظم فضای سبز و هرس آن است.

تعداد فضاهای سبز در ارتباط با طرح‌های توسعه استفاده می‌شود. به‌عنوان‌مثال، اگر فضای سبز 0.4 موردنیاز است، حداقل 40 درصد از محل ساخت‌وساز باید منطقه سبز باشد. تعریف منطقه سبز برای اجرای برخی فضاهای باز مانند زمین‌های ورزشی، زمین‌های بازی یا پارک‌ها و همچنین برای توسعه شهرها و ایجاد شبکه‌های مناطق سبز محلی و مناطق تفریحی محلی در نظر گرفته می‌شود.

واحد درمانی:

بر اساس نیاز و اندازه یک شهرک مسکونی می‌تواند از یک درمانگاه، مطب پزشک تا یک کلینیک مجهز متفاوت باشد.

فروشگاه‌ها:

در اغلب شهرک‌های مسکونی یک فروشگاه بزرگ یا یک بازارچه وجود دارد. البته فروشگاهی کوچک مانند سوپرمارکت‌ها و میوه‌فروشی‌ها نیز اغلب به‌صورت متراکم در یک نقطه واقع هستند. تعداد فروشگاه‌های موردنیاز بر اساس اندازه و نیاز شهرک و میزان دسترسی آن به سایر نقاط بررسی می‌شود. به‌هرحال میزان فروشگاه‌ها باید با اندازه‌ای باشد که نیاز شهرک را برطرف کند.

 طراحی معماری شهرک مسکونی

طراحی معماری یک شهرک مسکونی دارای چندین بخش است که شامل مکانیابی اصولی، درنظرگرفتن ابعاد، تراکم مسکونی، استفاده بهینه از زمین، طراحی کل منطقه، حفظ هویت بومی، نحوه اتصال ساختمان‌ها، طرح بن‌بست، فضاها و کاربری‌های موردنیاز، گونه‌های بلوک شهری و … است.

اساسنامه برای شهرک‌های مسکونی

امروزه افراد زیادی هستند که در یک شهرک مسکونی زندگی می‌کنند اما یا اطلاع درستی از قوانین شهرک مسکونی ندارند و یا الزامی برای رعایت آن  نمی‌بینند. معمولا برای برقراری نظم و امنیت در مجتمع‌های مسکونی قوانینی وضع می‌شود، اما برای بعضی از شهرک‌ها و مجتمع‌ها، تعدادی از قوانین را به‌صورت مجزا در قالب اساسنامه وضع می‌کنند. در اساسنامه شهرک مسکونی مواردی مانند فرهنگ زندگی، حق‌وحقوق و وظایف مدیر و ساکنان، نحوه انتخاب هیئت مدیره، مسائل مالی و دیگر موارد مربوط به آپارتمان‌نشینی قید می‌شود.

امروزه برای جلوگیری از بروز اختلافات و مشاجرات در یک شهرک، بیش از 25 واحد اساسنامه تبیین شده است که شامل حقوق فردی، واحدی و عمومی می‌شود. ازآنجایی‌که اداره یک شهرک مسکونی بر عهده هیئت‌امنا و مدیره است، رعایت این ضوابط نیز جز مسئولیت این افراد قرار می‌گیرد که البته در اساسنامه، بازرسان نیز نقش کلیدی دارند تا با هرگونه تخلف مقابله کنند.